Author: Wojciech Kaszubski

Tymczasem wieść o rosnącym zapotrzebowaniu na scenariusze rozeszła się po świecie i po zakończeniu I wojny światowej scenariopisarstwo stało się sprawą niejako publiczną. „Każdy pisał dla kina – twierdzi Brownlow – wytwórnie były zarzucane skryptami i streszczeniami nadsyłanymi przez amatorów ze wszystkich stron świata. Była to jedyna dziedzina produkcji filmowej, w której mogła do woli uczestniczyć publiczność. Nie wymagała żadnej praktyki, żadnej wiedzy technicznej i żadnych narzędzi, poza maszyną do pisania. Ogłoszenia . szkół dla…

„Edward Knoblock napisał raz scenariusz dla mego ojca – wspomina Agnes de Mille – ale, jak większość innych sławnych pisarzy i dramaturgów, nie potrafił myśleć wyłącznie obrazami. Jedno zdanie w jego scenariuszu brzmiało mniej więcej tak: »Brak słów, by opisać scenę, która teraz nastąpi«. Ojciec twierdził, że takie sformułowanie może być niezwykle pomocne dla reżysera! Jeszcze inna fraza pojawiała się w Letnim szaleństwie Cosmo Hamiltona: »Nieprzypadkowo tej łetniej nocy znaleźli się sami w górskiej chatce…«….

Producentem, który w pełni docenił znaczenie pisarza i jego rolę w podnoszeniu walorów artystycznych kina, był – zdaniem wielu współczesnych mu pionierów – Sam Goldwyn (1884-1974). Pragnąc pozyskać dla swej wytwórni znane pióra amerykańskie i europejskie zorganizował towarzystwo „Eminent Authors Inc.”, w którym znaleźli się Henry Arthur Jones, Somerset Maugham, Channing Pollock, Gertrude Atherton, Edward Knoblock i inni. „Te sławne nazwiska – pisze Kevin Brownlow – pozyskano olbrzymim kosztem dla podniesienia prestiżu przemysłu filmowego; było to…

Producent i reżyser William de Mille, starszy brat Cecila B. De Mille’a, twierdzi, że to on w czasie I wojny był jednym z pierwszych zwolenników utrwalania na papierze przyszłego filmu. Swojq metodę starał się przeforsować w wytwórni Famous-Players-Lasky. „Opierając się na tradycjach literatury scenicznej – wspomina Agnes de Mille – ojciec mój sugerował, że zaplanowanie wszystkich szczegółów przyszłego filmu może być bardzo pożyteczne. Napisał jeden niewielki scenopis dla Cecila. Potem zaprosił (do Hollywood) znajo- :…

Jak powstawały pierwsze scenariusze, opowiada Mary Pickford („Sunshine and Shadow”, 1956) w opisie pierwszej wyprawy grupy zdjęciowej wytwórni Biograph z Nowego Jorku do Hollywood. Griffith, który kierował zdjęciami, chciał pewnego dnia nakręcić wstawkę fabularną na pół rolki taśmy: „ – Ma ktoś z was jakiś pomysł na krótkq historyjkę? – zapytał. Troje czy czworo z nas rzuciło się po papier i ołówki i za chwilę wszyscy gryzmoliliśmy jak szaleni. W czasie moich pierwszych tygodni w wytwórni…

W czołówce jednoaktówki Kapelusz z Nowego Jorku, zrealizowanej przez Griffitha w roku 1912, pojawia się jedno z pierwszych nazwisk zawodowych scenarzystów: Anita Loos. Córka wydawcy, jako mała dziewczynka odtwarzała od czasu do czasu na scenie role dziecięce. W przerwach między aktami sztuki wyświetlano w teatrze jednoaktówki, zapełniając czas niezbędny dla zmiany dekoracji. Dla dziewczynki, która oglądała te filmy zza kulis, patrząc na odwrotną stronę ekranu, kinowe intermedia były największą atrakcją. Gdy miała czternaście lat, pomyślała…

Bo „wszystko miało charakter improwizacji – mówi jeden z pierwszych reżyserów hollywoodzkich, William Haddock, w swych wspomnieniach zamieszczonych w książce »The Real Tinsel« (Prawdziwy blichtr, 1970) – i ja byłem reżyserem typu improwizatorskiego. Aktorzy robili po prostu to, co im mówił reżyser”. Haddock pracował razem z Porterem w nowojorskiej wytwórni Edisona. „Tysiąc stóp taśmy to był jeden akt – mówi. – Każdy rężyser musiał nakręcić przynajmniej jeden taki akt na tydzień. Sam też musiał sobie…

Spróbujmy więc, na podstawie zachowanych dokumentów, uchwycić moment, w którym z kolei zaczyna się emancypacja scenarzysty jako wyspecjalizowanego członka ekipy realizatorskiej. Kiedy właściwie narodził się scenarzysta filmowy? Już w latach 1906-07 mógł nim okazać się David Wark Griffith, który wówczas pisał sztuki teatralne, podpisując je Lawrence Griffith. Griffith jako autor sceniczny nie miał zupełnie szczęścia i gdy jego kolejna sztuka poniosła fiasko, zaczął pisać powieści odcinkowe. Właśnie z nimi zjawił się pewnego dnia w wytwórni Edisona,…