Author: Wojciech Kaszubski

Bohater (William Hart) gra w karty z szajką szulerów. Czuje, że partnerzy oszukują, ale nie udaje mu się żadnego złapać za rękę. Wpada więc na pomysł wykorzystania swego pierścienia, w którym jak w lusterku odbijają się karty podczas rozdawania. Wygrywa stawkę. Szulerzy, nie orientując się w podstępie, próbują się odegrać. Bohater proponuje, by stawką była teraz dziewczyna, którą ciemne typy trzymają jako zakładniczkę. Szulerzy godzą się. Kowboj wygrywa i kończy grę. Ale przeciwnicy szykują nań…

Cóż, kiedy filmolodzy amerykańscy, George N. Fenin i William K. Everson, wcale nie podzielajq tej opinii. W ich obszernej i – zdawałoby się — świetnie, z pierwszej ręki udokumentowanej pracy „The Western” (1962) czytamy: „Od samego poczqtku Hart reżyserował wszystkie swoje filmy i tylko przy okazji współpracowali z nim inni reżyserzy. Ale nawet wówczas ich udział był czysto nominalny, bo filmy Harta były kręcone tak, jak on tego chciał. Chociaż wtedy nie było żadną tajemnicą, że…

Jest to wypowiedź, którą Sadoul cytuje za „Ciné Magazine” z 1924 roku (ale o której nie wiadomo, skąd się tam wzięła,  chociaż – jak się za chwilę przekonamy – jest to szczegół nie bez znaczenia): „Studiujcie, modelujcie wiernie naturę ludzkq. Nadawajcie waszym postaciom cechy i motywy działania, które każdy uzna za prawdziwe. Niech bohaterowie będą równie prawdziwi, jak to, co robiq. W życiu każdej istoty ludzkiej jest jakiś dramat. Ale dramat nie oznacza tylko działań fizycznych….

Jak wiemy, Ince uchodzi powszechnie nie tylko za wynalazcę metody „żelaznego scenariusza”, ale i za odkrywcę największej gwiazdy wczesnego filmu kowbojskiego — Williama S. Harta. Był producentem i super- visorem (kierownikiem artystycznym) kilkudziesięciu filmów, w których występował Rio Jim, kreowany przez Harta. „Spośród nich – pisze Sadoul — Uciekiniera (The Fugitive) można uważać za typowy przykład tego gatunku, który pełnię swego rozwoju osiągnął w filmie Aryjczyk reżysera Reginalda Barkera”. Jacobs stwierdza, że Ince „był w…

A więc – jeśli wierzyć dotychczas cytowanym historykom — metody Ince’a doprowadziły zarówno do powstania antyartystycznego systemu produkcji, jak i do powstania genialnych filmów, pasujących go na proroka kina. Nie dajmy jednak wiary ani Toeplitzowi, ani Delluco- wi. Nie ulega kwestii, źe ten ostatni ocenia Ince’a subiektywnie, z właściwą sobie emfazą, deklaruje się jako jego bezkrytyczny entuzjasta. Delluc jest jednak twórcą i teoretykiem o wielkim autorytecie, jego liczne peany na cześć Ince’a cytują historycy kina wszystkich…

Gdy sięgniemy do opasłego tomu historii filmu Paula Rothy („The Film Till Now”, 1959), dowiadujemy się Insie tylko tyle, że należał do starszego pokolenia amerykańskich filmowców, jak Griffith, Mack Sennett kilkunastu innych. Jego nazwisko wspomniane jest mimochodem zaledwie dwa razy. Dla porównania: o Lu- bitschu Rotha pisze w 40 miejscach swej książki I Jerzy Toeplitz w I tomie swojej „Historii sztuki filmowej” pisze, że Ince nie był tak ambitny, jak Griffith, i że „po usamodzielnieniu się jako reżyser…

Wenecki festiwal 1967 roku dostarczył miłośnikom klasycznego westernu emocji, jakich chyba nigdy przedtem ani potem już nie zaznali. W programie specjalnej retrospektywy wyświetlano największe rarytasy, jakimi w tym gatunku dysponują światowe filmoteki. Przez szereg dni niewielka sala im. Pasinettiego w gmachu festiwalowego pałacu zapełniała się kinomanami różnych pokoleń: starsi nie bez wzruszenia powracali do dziecięcych lat westernu i własnej młodości, dla młodszych niejeden film był objawieniem. Właściwy nastrój potęgował specjalnie sprowadzony z USA, niemłody już,…

Techniczne środki są w filmie niezwykle ważne, ale daleko jeszcze do tego, by zostały należycie zgłębione. Jeśli chodzi o dekoracje, to znalazłem w Władimirze Jegorowie prawdziwego artystę i pełnego inwencji współpracownika. Zgodziliśmy się, że nie będziemy pokazywać scen w całości, lecz tylko ich najistotniejsze fragmenty. Wyeliminowaliśmy całą masę zbędnych szczegółów, aby skupić uwagę widza na kulminacyjnych momentach szybko rozwijającej się akcji (…). Co się tyczy gry, to chciałbym zauważyć, że moim celem było unikanie wszelkich…