Author: Wojciech Kaszubski

Zdawało się przez moment, że i u nas weszliśmy na właściwe tory. Rozpoczęty obiecująco okres unormowania stosunków między przemysłem filmowym a rządem dawał nadzieję pomyślnych rezultatów, zwłaszcza na odcinku produkcji. Tymczasem już w krótkim czasie po utworzeniu Centralnego Biura Filmowego (CBF) i Rady Filmowej zaczęły się ukazywać objawy niezadowolenia. Radzie Filmowej przemysłowcy zarzucali opieszałość i brak inicjatywy. Kwestionowano jej skład, bowiem osoby wchodzące do Rady były tylko luźno związane z branżą filmową. Jedyna ich kwalifikacja zamiłowania…

Polska wlecze się w „ogonie państw zajmujących się zagadnieniem filmu oświatowego. „Nie trzeba się temu dziwić pisał J. Toeplitz przykład idzie z góry, a w górnych sferach nie doceniono jeszcze ogromnej roli wychowawczej filmu, nie postarano się o stworzenie odpowiednich organizacji, które powinny sprawę zastosowania kina w szkolnictwie pchnąć na nowe tory.” Słuchy o pokazach oświatowych, organizowanych od czasu do czasu dla młodzieży szkolnej przez to czy inne koło rodzicielskie, czy oglądanie raz w miesiącu…

Wskazywała na potrzebę planowej rozbudowy kin oświatowych w Polsce. „Trzeba dziś wprowadzić obowiązkowo do wszystkich szkół kino jako pomoc naukową pisał Jerzy Toeplitz. Czas najwyższy na stworzenie ruchu filmowego oświatowego, czas najwyższy na tworzenie polskiej produkcji filmów kulturalnych”. Wciąż aktualne hasła nowej szkoły i olbrzymi materiał zawarty w programach nauczania zmuszały do przyspieszenia tempa nauki. Było to możliwe do osiągnięcia przy zastosowaniu nowoczesnych środków technicznych. „Nie ma niemal przedmiotu, w którym film nie przyspieszyłby tempa nauki”…

Dobrych Polskich filmów było niestety niewiele. Ich brak utrudniał akcję rozpowszechniania wewnątrz kraju i propagandę Polski poza granicami. Wiele tematów nie zostało utrwalonych. Jerzy Szwajcer pisał: Czyż to nie wstyd, że nie mamy na filmie ani jednego metra taśmy filmowej, przedstawiającej podobiznę Żeromskiego, Przybyszewskiego, Reymonta, Kasprowicza Sieroszewski, Tetmajer, Berent, Staff czy Strug nie są znani z wyglądu szerszej publiczności; nieznani są też Fałat, Malczewski, Kossak, Stryjeńska i wielu innych, których prace spotykamy na każdym kroku….

W jednym z kin paryskich, uzyskał wysoką ocenę krytyki. Recenzent tygodnika „Pour Vous” między innymi pisał: „wspaniały dokument o fregacie polskiej. Są w tym małym, krótkim i dobrze skonstruowanym filmie niektóre zdjęcia, które są najlepsze spośród tych, jakie w tym rodzaju widzieliśmy. Cała fotografia morza, łodzi i jej żeglowania są cudownie wydobyte w swej wartościowości, a światło i cienie są rozłożone na te obrazy z subtelną sztuką”. Polski film naukowy oglądali uczestnicy zjazdów i spotkań międzynarodowych….

Wywoływały tam żywe zainteresowanie. W 1927 r. film Podróż po Polsce ilustrował odczyt von Stazerena pt. Polska współczesna, wygłoszony w Rotterdamie. Na ekranach wiedeńskiego kina Urania wyświetlany w 1929 r. film pt. Polowanie na wilki w Polsce cieszył się dużym powodzeniem. Dawał on obraz życia wiejskiego i miejskiego w Polsce. Prasa wiedeńska wyrażała się o nim z uznaniem. Projekcja filmu Polska w przeszłości i teraźniejszości miała miejsce w Paryżu 19 lutego 1931 r. w sali Wagram podczas…

Krótką wzmiankę zamieściła prasa o filmie Dłuto i pędzel, zrealizowanym w 1932 r. w Paryżu przez A. Bohdziewicza. Tematem filmu była praca i dzieła rzeźbiarza Józefa Klukowskiego, który w 1932 r. otrzymał złoty medal na olimpiadzie w Los Angelos. Film był wywiadem. Zdaniem recenzenta „należy przyznać realizatorom, że z tego tematu zdołali wydobyć wiele czysto filmowych wartości. Stworzyli szereg niezwykle ciekawych obrazów (np. następstwa martwych i żywych natur na filmie, kilka zbliżeń, fotograficzne wyzyskanie materiału…

Opracowany pod każdym względem nader starannie, obrazuje doniosłość wynalazku Lukasiewicza, obfitość i bogactwo polskich złóż naftowych, rozwój przemysłu naftowego w Polsce oraz jego znaczenie dla naszego życia gospodarczego. Miarą wykonania filmu są ciekawe zdjęcia pracy poszczególnych narzędzi wiertniczych pod ziemią, wykonane na specjalnych modelach”. Recenzent sugerował, że jako cenną pomocą naukową winny nim zainteresować się zarówno Minister- two Spraw Wewnętrznych, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, jak i Ministerstwo WRiOP i umożliwić mu rozpowszechnianie. Tym bardziej że jako…