Author: Wojciech Kaszubski

Protazanowowi zdaje się wtórować po drugiej stronie oceanu hollywoodzki producent i reżyser Hal Roach: „W poniedziałek rano, gdy cały zespół zbierał się w studio, wyznaczałem role: »Pan będzie policjantem, pan śmieciarzem, a pan przechodniem«. Następnie udawaliśmy się do parku i inscenizowali byle co. W tym czasie zastanawiałem się, w jakich dekoracjach będziemy filmować dalszy ciąg, i zaczynały mi przychodzić do głowy pomysły. Koło południa trzeba było się zdecydować i powiedzieć dekoratorowi, o co chodzi. Ten wracał…

Nie bez zmrużenia oka pisze się niekiedy, że pierwszym filmowym autorem był niejaki James H. White, dyrektor Kinetoscope Departments w nowojorskiej firmie Edisona. To on, obejrzawszy 20 metrów zdjęć ćwiczeń straży pożarnej, nakręconych przez Edwina S. Portera, wymyślił całą historię pożaru z wzywającą pomocy matką i dzieckiem; historię tę później zainscenizowano i zmontowano z dokumentalnymi zdjęciami strażackich ćwiczeń. Tak w roku 1902 powstało Zycie amerykańskiego strażaka. White nie dostał wprawdzie za swój „scenariusz” ani centa,…

W tej dziedzinie nauczyciele domagali się albo filmów propagandowych w ścisłym tego słowa znaczeniu, co zasadniczo nie było zgodne z wymaganiami stawianymi filmom szkolnym, albo, co jest zupełnie słuszne, żądali filmów demonstrujących proces działania pewnych grup mięśni w związku z wykonywaną pracą fizyczną lub ćwiczeniami gimnastycznymi, albo ilustrujących przy odpowiednio zwolnionym tempie technikę lub styl charakterystyczny dla danego rodzaju sportu. Zestawiając spostrzeżenia o wartości dydaktycznej filmu, należy stwierdzić, że wartość ta nie objawiła się dostatecznie, głównie…

Pierwszy film danego cyklu przychodził zawsze w terminie, z czego wynika, że nie Instytut ponosił winę za spowodowane opóźnienia. Były to niedociągnięcia organizacji rezultat opieszałości szkół. Charakterystyczne jest to, że niedociągnięcia w obiegu zaczęły występować intensywnej dopiero w drugim półroczu. Jeśli chodzi o filmy, nauczyciele podnosili brak zharmonizowania tematów filmowych z programem nauczania. Producenci filmowi patrzyli na zjawiska z punktu widzenia reżysera filmowego, który dążył do zainteresowania widza efektami zewnętrznymi i szybką zmianą obrazów, a nie…

Z odpowiedzi wynikało np., że tylko 15% szkół przeszkoliło nauczycie w technicznej obsłudze aparatów. Ministerstwo zorganizowało szereg jednodniowych kursów dla poszczególnych grup nauczycieli (po 10), nakładając na nich obowiązek przeszkolenia innych. Poza tym staraniem i w opracowaniu Instytutu Filmowego PAT wydano obszerną broszurę, zawierającą szczegółowe instrukcje techniczne. Mimo tych zabiegów w większości szkół tylko jeden nauczyciel (przeważnie fizyk), i to nie koniecznie z zakładu, w którym miała miejsce projekcja, potrafił obsługiwać aparat. Uniemożliwiało to posługiwanie się…

W celu jednak zmuszenia nauczycieli do wypowiedzenia się w tak ważnej sprawie Ministerstwo rozesłało kwestionariusz do wypełnienia szkołom objętym planową akcją. Ankieta obejmowała pytania natury organizacyjnej, dotyczącej obsługi aparatów, sposobu, miejsca i czasu wyświetlania filmów, sprawności ich obiegu, oraz pytania merytoryczne, jak korelacja tematów filmowych z zagadnieniami programowymi, przystosowanie filmów do rozkładu materiału, wartości dydaktycznej poszczególnych filmów, wystarczalności i celowości objaśnień tekstowych i metodycznych, wreszcie reakcji młodzieży i ogólnej użyteczności stosowania filmów w nauce szkolnej. Na…

Na terenie Lwowa w rozpowszechnianiu filmów oświatowych współdziałali członkowie byłej Awangardy, zwłaszcza Bolesław Lewicki i Henryk Breit. Za pośrednictwem Lwowskiego Kuratorium nawiązali oni kontakt z centralą kinofikacji w Warszawie. Akcji tej patronowała Sekcja Filmowa Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych, która przejęła po Awangardzie tradycje organizowania publicznych pokazów i dyskusji filmowych z tą tylko różnicą, że obiektem jej działalności była młodzież licealna. Akcja ta prowadzona przez Breita i Lewickiego utrzymała się do wiosny i zakończona została konferencją nauczycielską…

Przystosowaniem ich do potrzeb programów nauczania i wychowania oraz do zainteresowania młodzieży. Na pokazy te, organizowane głównie dla szkół powszechnych, młodzież uczęszczała pod opieką nauczycieli. Seans trwał około dwóch godzin. W skład programu wchodziły następujące filmy: a) naukowy (z dziedziny krajoznawstwa, przyrody, techniki); b) film trikowy (komedia, kreskówka) i c) wychowawczo-rozrywkowy (długometrażowy). W 1938 r. Towarzystwo uruchomiło dziesięć aparatów dźwiękowych w siedmiu okręgach (Poznań, Kraków, Katowice, Lwów, Lublin, Równe i Wilno). Sprawozdanie Towarzystwa nie uwzględnia Warszawy….