Author: Wojciech Kaszubski

,,Narodziny leku” był jednym z pierwszych i nielicznych u nas usiłowań, wprowadzających tematykę ściśle naukową do krótkiego metrażu krajowego. Wykonany dla firmy Spiess w założeniu swym był reklamowy, ale utrzymany na wysokim poziomie artystycznym. W popularnej formie ukazywał on skomplikowane procesy nowoczesnej produkcji farmaceutycznej, mechanizm wielkiej fabryki środków leczniczych i metody prac laboratoryjno-badawczych. „Bardzo trafny dobór materiału, jasna jego konstrukcja, prawdziwie filmowe ujęcie, ciekawe zdjęcia i piękny montaż” to cechy, które, według Wiśniewskiego, kwalifikowały film…

Umiejętnością wydobycia fotogeniczności tematu, dobrym tempem i montażem bez zarzutu. Oklaskiwane były przez publiczność. „Nasza publiczność poznała się na wartości tego dodatku pisał Brun o krótkometrażówce Ułani na ćwiczeniach choć nikt go nie zalecał. Tegoż rotmistrza Jaryczewskiego Ćwiczenia naszej piechoty, wyświetlane dawniej, również doznały gorącego przyjęcia. Brawo! Prosimy o dalszy ciąg tej serii, poświęconej armii polskiej i tak serdecznie powitanej przez polską publiczność”. Od czasu do czasu pojawiały się filmy o wartościach ściśle naukowych. Takimi walorami…

Przeznaczonego głównie dla wojska i przysposobienia wojskowego. Filmy tu stosowane miały spełniać trojaką rolę: propagandową, historyczną i wyszkoleniową. Pierwszego typu obrazy realizował Instytut Filmowy przy Muzeum Przemysłu i Rolnictwa już od 1931 r. Powstały wówczas Ci, co czuwają™, Życie i praca żołnierzy KOP, Zawody konne KOP w Zaleszczykach i in. W latach następnych tego typu filmy realizuje Wojskowy Instytut Naukowo-Oświatowy. Np. bardzo dodatnio oceniono film Dzień podchorążego w obozie, zrealizowany w 1939 r. Pisał o…

Razi w nim ta „artystyczna recytacja”, która miała „udramatyzować temat”. Razi patos komentarza. Takie sformułowania, jak np. „bronić trzeba honoru, bronić trzeba istnienia, trzeba być potęgą” czy „dziś stać nas na to, aby powiedzieć sobie, że przyszłość do nas należy”, wypowiedziane tubalnym patetycznym głosem mówiąc krótko śmieszną. Trzeba jednak przyznać, że film jest dobrze zrobiony. Nie ustępuje najlepszym obrazom dokumentalnym, zrealizowanym w tamtych czasach. Szybki cięty montaż ujęć, obrazujących genezę i historię powstawania pierwszego polskiego ośrodka…

Inny średniometrażowy film pt. C.O.P. Stalowa Wola, zrealizowany przez J. Gabryelskiego (zdj. H. Vlas’sak) na zamówienie Ministerstwa Spraw Wojskowych, ukazywał dorobek Polski w dziedzinie przemysłu. Realizatorzy postawili sobie za zadanie możliwie popularne ujęcie idei samowystarczalności gospodarczej, co miała państwu zapewnić budowa Centralnego Ośrodka Przemysłowego. Film przedstawiał historię powstania i rozwoju COP-u. Przed oczami widza Puszcza Sandomierska ustępowała naporowi człowieka, odwieczne lasy waliły się, by zrobić miejsce żelbetonowym konstrukcjom. Kompozycyjnie film składał się z szeregu krótkich obrazów, ilustrowanych dialogiem kilku…

W kategorii filmów folklorystycznych największe uznanie zdobyły obrazy zrealizowane przez amatora inż. Tadeusza Jankowskiego, prezesa Sekcji Filmowej Polskiego Towarzystwa Fotograficznego. Jego filmy: Wesele księżackie i Piękno księstwa Łowickiego, zrealizowane w kolorach naturalnych, odznaczały się wielką precyzją i delikatnością barw. „Pięknie, zwłaszcza chwilami wprost pastelowo, wypadły cudowne plenery wsi łowickiej pisały o filmie Piękno księstwa Łowickiego Wiadomości Filmowe mieniące się tysiącami barw prześliczne stroje ludu, które rywalizują z radosną gamą barw przepysznych kwiatów i soczystości łąk…

Na odcinku produkcji sytuacja zaczęła się nieco poprawiać. Zasady kwalifikacyjne, ustanowione przez Związek i krytykowane początkowo, zdobywały coraz więcej zwolenników. Obiektywizm Komisji potwierdził pokaz zakwalifikowanych filmów, zorganizowany w połowie września staraniem Związku Dziennikarzy i Publicystów Filmowych oraz „Filmu”. Wyświetlane na pokazie filmy, zaszeregowane do trzech różnych grup, ukazały słuszność metod kwalifikacyjnych. Skłoniło to Bossaka do zmiany zdania na korzyść Komisji i cofnięcia swych zarzutów, opublikowanych w 26 numerze „Filmu”, pt. Aktywa krótkometrażowców. W ciągu ośmiu miesięcy…

Traktując ją jako towar dający właścicielom kin 20% zniżki podatkowej. Ale gdy w sierpniu 1936 r. nastąpiła generalna zniżka podatku i zmniejszył się tym samym w cyfrach absolutnych efekt rabatu, zainteresowanie krótkometrażówkami spadło do minimum. Po drugie, większość kinoteatrów prowincjonalnych w porozumieniu z zarządami miast zaczęła płacić podatki ryczałtowe, a mając do dyspozycji krótkometrażówki zagraniczne, otrzymywane z biur wynajmu wraz z filmami pełno programowymi, do których wkalkulowana była cena nadprogramu, nie zabiegała o kontraktowanie krótkiego…