Author: Wojciech Kaszubski

Filmy ich firmowały wytwórnie, w których pracowali. Z nielicznych recenzji, zamieszczonych w czasopismach, parę słów poświęcono filmom. Wilno i uroczystości koronacji obrazu Matki Boskiej Ostrobramskiej, Nafta, Ci, co czuwają, Polska w przeszłości i teraźniejszości, Dłuto i pędzel. Film o Wilnie, zrealizowany w 1927 r. przez Włodzimierza Stępow- skiego, według opinii recenzenta był „dziełem wybitnego talentu fotografa, realizatora i operatora”. Przed oczami widzów przesuwały się kolejno „w świetnych, ostrych, w cudowne motywy ujętych zdjęciach wybrzeża Wilii, lasy i…

Tematem wielu z nich była stolica. Ukazane zostały zabytki miasta i okolicy w takich filmach, jak Warszawa, Pomniki w Warszawie, Parki i ogrody w Warszawie, Wilanów, Pałac na Wilanowie i jego zabytki. Tematem innych filmów były poszczególne miasta polskie i regiony naszej ziemi. Można tu wymienić takie filmy, jak Bydgoszcz, Lublin, Łódź, Miasta pomorskie, Miasta województwa krakowskiego, Miasta województwa kieleckiego, Widoki Wilna, Z biegiem Dunajca, Puszcza Białowieży, Sztuka ludowa w łowickiem i in. Drugą grupę stanowiły…

W latach 1927—1932 poza Instytutem Filmowym produkcją filmów oświatowych zajmowały się wytwórnie: Depkin, która od 1930 r. pracowała pod firmą Centrala Propagandy Filmu Naukowego (CPFN), Film Studio i Wytwórnia Doświadczalna. Pewne próby podjęła też wytwórnia Koraj-Film w Łodzi. W 1927 r. zrealizowała ona film Powrót taty z Ignacym Czałczyńskim, kierownikiem artystycznym Koraj-Filmu, w roli zbójcy. Był to pierwszy film z ballad Mickiewiczowskich, jakie były w planach wytwórni. Producenci, wierzyli, że dobrze opracowany film oświatowy będzie…

Dotyczyło to szczególnie samej stolicy, od której zamierzano rozpocząć zdjęcia. Podkomisja pragnęła posługiwać się tylko najlepszymi operatorami. W dwa lata później, w 1929 r., inicjatywę realizacji filmów krajoznawczych podjęło Centralne Biuro Filmowe. Polska na taśmie filmowej miała być reprezentowana na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu. Projekt podjęli: prezes A. Niemirski i H. Zagrodziński. Założyli oni spółkę na zasadach handlowych pod firmą Polska w Filmie. Kapitał złożyły w miarę możności wszystkie krajowe wypożyczalnie i laboratoria oraz niektóre…

W miarę rozwoju ośrodków rozpowszechniania wzrastały narzekania na brak odpowiednich filmów i ich wygórowane ceny. Zarządzenia, dotyczące zniżki podatkowej, stworzyły możliwości wzrostu produkcji. Na plan pierwszy wysuwała się potrzeba filmów o Polsce, jej bogactwach, życiu i obyczajach. Inicjatywę realizacji takich obrazów filmowych podjęły: Międzyministerialna Komisja Turystyczna i Centralne Biuro Filmowe. Już w 1926 r. przy Komisji Turystycznej powstała Podkomisja Filmowa. W skład jej weszli przedstawiciele niemal wszystkich ministerstw. Przewodniczącym został K. Błeszyński, ówczesny kierownik Biura Filmowego, sekretarzem…

Sięgał do nich bardzo często Wydział Oświaty Pozaszkolnej Polskiej Macierzy, ilustrując filmami odczyty, organizowane przez różne koła. Z filmu korzystało również Muzeum Przemysłu i Rolnictwa, uzupełniając nimi pogadanki dla młodzieży szkolnej. Na uwagę zasługuje działalność Związku Strzeleckiego w rozpowszechnianiu filmów. W dniu 1 II 1927 r. Związek ten uruchomił pierwszy kinematograf wędrowny, który docierał do osad wiejskich, gdzie wyświetlał filmy propagandowe z życia gospodarczego, oświatowe oraz fabularne produkcji polskiej. Półciężarowy samochód zaopatrzono we własną stację elektryczną,…

Organizowane pokazy, np. w Towarzystwie Psychotechnicznym, Towarzystwie Nauczycieli czy innych towarzystwach opiekuńczych, gromadziły licznych odbiorców. Cała ta akcja była zasługą kierowniczki poradni, dr Ludmiły Karpowiczowej, która okazywała bardzo żywą działalność w tej dziedzinie. Wygłaszała odczyty przez radio i w towarzystwach oświatowych na temat „Film a poradnictwo”, pragnęła zainteresować ogół społeczeństwa tym ważnym problemem. Pokazy filmów oświatowych organizowała również Rada Szkolna m.st. Warszawy. Na wzór poranków muzycznych dla dzieci szkolnych zainicjowała ona poranki filmowe, które odbywały się…

Organizowanym przez Teofila Jarosza, zauważymy, że pokazy te były krańcowo różne: tam same filmy naukowe, po kilka w jednym programie, zniechęcały widzów szkolnych i doprowadziły do przerwania pokazów, tu ani śladu filmu pouczającego czy choćby wychowawczego, który dałby materiał do szkolnych pogadanek. Żywą działalność w rozpowszechnianiu filmów z higieny pod zarządami miejskimi prowadziły: Polskie Towarzystwo Przeciwgruźlicze i Polskie Towarzystwo Eugeniczne. Towarzystwo Przeciwgruźlicze propagowało higienę na terenie całego kraju. W 1929 r. zorganizowało w 62 miejscowościach 459…